Antoni Starczewski
Antoni Starczewski (1924-2000) to jeden z najciekawszych artystów łódzkiego środowiska okresu powojennego. W swojej działalności niejednokrotnie wyprzedzał światowe nurty i działania artystyczne. Prace realizował w ceramice, grafice, tkaninie, tworzył również projekty in situ. Eksplorował obszary sztuk wizualnych, muzyki, języka. W każdej formie wypowiedzi zgłębiał zagadnienia rytmu, niepowtarzalności w powtarzalności, systemów znaków. Stworzył własny alfabet form i w naturalny sposób przenosił go na projekty, które opierały się na rytmie. W ten sposób powstawały wizualne partytury. Powtarzalność znaków i symboli była dla niego źródłem licznych inspiracji i nadawała kierunek jego poszukiwaniom… [więcej]
Starczewski budował systemy: znaków, zwane alfabetami; linearne sekwencje gestów zatopionych w dynamicznych ceramicznych formach; układów dźwięków przeniesionych na formy wizualne. Kompozycje zawsze opierają się na jasnej idei, a każdy element ma ściśle określoną funkcję. Twórca skłania odbiorcę do wnikliwego przyglądania się szczegółom, zarówno w pracach monumentalnych, jak i tych mniejszych, realizowanych w technikach graficznych. Układy pozornie jednakowych elementów przy bliższym poznaniu ujawniają bogactwo niuansów, zmuszają do rozważań na temat indywidualistycznych postaw w świecie dążącym do unifikacji.
Sztuka Starczewskiego była nierozerwalnie zespolona z życiem za sprawą przenikania idei artystycznych do sfery osobistych przeżyć. Stanowiła ciągły proces, nieprzerwaną kreację. Na każdym polu działań widać wyraźnie, że Starczewski podążał drogą wyznaczoną własnymi przemyśleniami, a aktualne prądy w sztuce miały dla niego drugorzędne znaczenie. Uważnie śledząc dokonania na polu sztuki najnowszej, dbał o to, aby pozostać artystą osobnym.
Narracja wystawy została zbudowana wokół czterech działów tematycznych:
- rytmu biologicznego – ta część wystawy pokazuje inspiracje światem form organicznych, jak również analizę problemu niepowtarzalności w powtarzalności;
- rytmu muzycznego – znajdują się tu prace stanowiące wynik poszukiwań form obrazujących wzajemne relacje abstrakcyjnego znaku plastycznego jako nośnika informacji i dźwięku;
- alfabetu – ta część przybliża kluczowy wątek w dorobku Antoniego Starczewskiego, który zafascynowany rytmiką znaków i układów drukarskich przetransponował teksty w abstrakcyjne kompozycje, gdzie rytm, a często i jego zaburzenia stanowiły podstawę kom pozycji;
- mise-en-scene (działania reżyserowane) – prezentowane są tu autoportrety, serie inscenizowanych fotografii oraz filmy zrealizowane kamerą 8 mmi 16 mm z lat 60. i 70; stanowiły one często rejestrację pozornie banalnych sytuacji, odsłaniając jednocześnie bogatą i zło żoną osobowość artysty.
Antoni Starczewski zdobył wiele nagród światowych, m.in. Grand Prix na VIII Międzynarodowy Biennale Grafiki w Tokio w 1979 roku, złoty medal na Ili Międzynarodowym Biennale Grafiki we Florencji, złoty medal w Faenzy, złoty medal „Targa d’Oro” na międzynarodowym konkursie ceramicznym w Perugii. Prace artysty można podziwiać w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, a także muzeach i galeriach światowych: Galleria degli Uffizi we Florencji, Musee d’Art Moderne de la Ville de Paris, Bibliotheque nationale de France, Musee d’Art et d’Histoire de Geneve, Stedelijk Museum w Amsterdamie, Tate Modern, Victoria and Albert Museum.